Publicado por
Bogotá: Imprenta El Mosaico; Bogotá: Imprenta Constitucional
Descripción
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
EL
--_ .... _ ...... _.-
P ERrODICO LITER "UU O.
---_. __ .--
BOGOTÁ.
1865.
&ANCO DE LA RfPUi!lIC.t.
81BlIOTECA
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
"c "\;1 o'f 'c ,'~ 1 ir. J~ JJ i 'Zv J1
DE LAS MATE RIAS CONT ENIDAS E N EL TOM O 3. DE " EL MOSAICO ,"
" f 1"11 {¡Ihum, pUl' D. I{, ¡ Caro .................. H;G
I .\J. i 1,Q~ ("adu,s 1 1,,,, ... "p\'t,.~, por .\Ji.\!:i .......... Il~~!
11i~rio l'¡~t"rico ,it' ]'1 remlud,,1I de ~deju1io. Z i 1:1 "'['j(linnte ("t"I"1I0, p.,)'.1. T. Tejada . ...... ,.,
.\cta.. ................................... J4 '¡ .\Ii~ r"nfid"II('ia~, pUl' 1'. 1' . ti" 1' ...•••.•••.•..• 11'1)
Ih/Cum"nt'h c\lri<."n~....................... 51 La 1II')Jlja.pur .\1Hliua ................ " ....... 1:-/\
l'uadro hi,t"l'i{,\l .tl; ),1 CI .... C('ÍOII de J\l~ ~dinc¡o.< , )11 tint.·t'v, pOZ' J'. 1'. ti" 1' ....... . ......... . .. :.!l:;
p1l1Jlico, JI' lw¡.:utá .... "" ..... "........... ;,1, ~ :-:an l~i,ln' [',¡hradur, ' .... r I):\\illl7.:I 11,' :-;:111 r rnllci~e", IfUr S. A.......... l'I,; i rinj('s i :l\'I'lltlll'llS de uos ci1>(u·¡,o". p"r .J unn dI'
l ' lanjenel'al d~ la IlOhh!.c1nll ,le 1:\ l'i1Hlud ,le ! .Ia ) l i~la ..... : ................ :!'J-I"":;Cfl,31·, :¡:H
POI'~.I'an.. . . ........ . ............. )<0" El hlHt'ltu ,leI ~Igl», Ilnuun .. . .. . ......... . .. :IV.',
t:co., lIe Europa, 1'''1' .\lIuiua .............. :-q,IIK} El t'ntn1ltc ..................... ·· .. ·· · · .. · a-l(1
11O<:Ulll('llto nlri".~() .............•........ \)1, 1;:(; { El kn~"a.i(· ,le la., ea'as· l. ~an:afl· .... . ..... :;;-1
¡'Ull\'I':ulv,le lo •• \m1<-.·, l'0rJ. '1'. 'I\jn,b ...... 134 ~ EIII1timo :\bl'ncclT:'J", o la nula de Cl!.¡n110' ••• 2(j;
:\ou,hrc" ,h~ ¡n~ 1 ... ·I'Sollas 'Iue lIIuri,'!"", en 11";:0- i
t:i"n "nerv, feLI'l'r" j marzo ,lo:! 1)<1;.1. I L 1_1l:i I .221 ¡
I'el'i,',dieo>\ 'lile ,a!tn n"tu:. h"l·nte ,'n lIo;¡:"I:'... I !f2 ~
Helncinn ,1(, la~ prineipak. ('allC~a~ de la n·I ... ·li"" i El )li ..... ,',1 i~. ]lOr E,L )Iarin .......... , . . . .. ()
tic h\l' XliCVlI lh-ino,l" ( : mnada La ~1O-21"; 312 ¡ La C'u~ (l!. [lern\' .. . .... .. ... . .... , .... tL li 2,;
('aballo" l1aeio)nal,·~, 1"'" ,\rl,iúp:. ......... " . .,::.¡',) ¡ :n. -11. ;". li':', ',:1, ~I, ti;, lOí. 11:1, 1:\101, 1-1.).1::'3,
"oti,·ia~bt"Anj\'r:\~ .... , ....... "" .... , ... Z;.;; lhl, rj'j. 1:-01-., :,'(11. :,'I!I, :21;, 2.¡;{, 21 1, 24'1, ~¡"',
La b::;una de Tut'l, 1)(11' J. J, \ ............ , .. 32j ~ 2i:\, "::.'11, :2'lj', ;1J,J, .\37, .; I '" 3 j.J, 31a, :\ti\l, ::;;.
{ l'a~li~" dI' \in ~u~,· .. itHr 'Jue 1\" I,a;::... . . . . . . . . 14
Tt'neUlos ,"[K:r!l ••• , •••• , •••••••••••••••• • ••
Tcatru . .. ........ , ......... .. ..•. . ". , . . . .
O pern .... . ...... . ... , ... , ..... • .... , ..... ,
El cli~ir ole :unur ........... , ..........• , .. .
Lucl'el'ia BOlJi:1. ... , ... , . , . .... ..... , ..... .
E¡ tanto por ci\·uto ............ , ....•.
! I.o~ In'~ Pl·!!ro., ]>"1' '1', :\. ,\1.., ...... :1;\, IUO, 12,
? J:;"::, 112. l-i1. J~,!J.lj~, El,;. :,>;!I, 211. 21i.
121 ! El rlillli¡]ell' de tI·Jfe.' amal·j[lu',llOl' \[f"n,o [~"rl. l{l~
j;¡¡ t L'n IUlUI]' ,]e ~elUinr.l'i", por )I~I) .. , ..... Ji.'i, U<;.
I f,3 ,. I '1~I, ~2:!, :2"::,;.
[i!l! l'llahl\l~\~l1l1liJardin,IK,r.\li ,\I:i 2:!(j, ~1(j, 21~, 2:,:2
21:) i Las :¡lJilll;u;,cne1\toa1\,l:i.lu~.lfUl· Ferll!ln CaLal1<'I'O. 2.;·' . ,-- ;
_ , I ~
,
¡ El )f"~aico ........ . ... .. ,,, ... , •..... 1,!,':',3-I2
Ag1l',till C<)d:l1.~i, por "r. .\1\d~al· ... ,. ..... . 5-1:2 i L'''I'I''·,.!'',)J)lll·llcia . . . . ...•....... [j.'i, JI~. J:W. ;!::I:!
2 1 ,~, ;¡I}, -I~, :¡;\. G:l. ~ O"ra~ de .loJ_'Í' ) I ~ria. "aIllIll'r .... : ........ \lli. WI
(;r"i!:0rio \. á.~I!U"Z \1'('1' ('c"al1o~, por ,j . )1. G 1'00.>\ 22~ ¡ ' :ur (IU,' 110 h~ dI' ",e.nl"r yo tlllUbll'l1 ! IN,r 1'. H. 11.11
KOlicias bi0í!:I':¡¡ka~ sobro:! el do('tol' d"n .J\lsé ¡ ~1'a)(lII\'nto~ 11'1'I!"\:lOn~.", IfUr ,\n.~I
! T n's pl·egunta~ ................... . ......... ZI(j
r- } .\ 1)i"í!:O Fallon .. , ..... . ........ , .......... 2lt~
" ~ l)iel'ioll.1ri\l t1~ la~ lil·'tu~ .. . .. .. .. .... ... . ... 2.11
, f' I '. - ) ¡-I¡.¡ ; .,t"!lNl, () Ilron .. 'tlco ... : ......... . ........ :,'¡O
,Al Cl!."r uc 1:. tarde, I~,r P,a Hlgan .......... ,. 2-1- 1
j Tck~l':tfia m:ll'al']',inica, por ;\1:.1·3ea . . . . ... 2-11i
r\ccrol"-iin .. .. ..... .. .... , ....... , . . , .. .. . .
Ft'l'nando Caicedo Sa n l amnt'ia, Jl'll' .\lnl'ilUlo U.
~ J anrjque . . . . ... , . . '. '" .. , . ... ..... , . .. .
Ar( I" .. l oa tl e " OSl u"' ... . .., • • { _\dar"eioll ... , . . . . . .. ~\i
~ H""ojida dl'cahll.\]O' tU la COTl'all:jll de ,. El ) Jo,
Cuento ~Ii~t,;rico b,,!,t{!;loo o las tres ct1adl'.~ ,1t' i ~aic()," por J'. P. de 1' . . . .
la mUJer, por J . No Na,'arro, .. ,., . . 2'2-3 1-'¡,)-60 { l'rn:l:lIlento de (·1 libro de .J"b . ...
• E l trillauero d" ,. F.t \'il1culo," por Eujl'"io Dia~ ".) ~ C:tI,alJos ori'·lIlall· • . ,. ,. .,' "
l'n domin¡r;o en (i ulI,I'''quil, ]~)r .J .• }oaquin Uo r da 4f1 ~ Fra{!'nlcntl>s lid " [lin{'rario de J'al'i_~ a ,1. ro,;a
Lal'crJa 11..1 ,'all,', 1101' Andina . . ... .. ... , . .. . f,~: 10'11," 1~)r) 1. l'hUeahriand. . 2l~:I
La docenA. {It' pRimelO!l, por Daviu .. .... ' . . ... R(I { Los cabatltm :' rahe .• , por ,'l . Lnmal·line. :!ti:l
• l'ougn u~ted tIenda, por R. 8 ... , . ... ... . ,.. .. ~¡~:> I"na bi",u\(·nidll .. . . , .. , . . 2iO
l.a ClI r('\'rn de mi "Obrino, I JOT P . P. tic 1' .. . . . . . W):,? I'c n~a11licut(>.~. . . 2/:.!
Qui¡:n.cs ().l mas frl;z do los nto r ta]t'., po r iu .. . 12'1} A mis h;ju~, tradllceioll . . . . . 2i.¡
J ll\"t'~tl.gac lon~ soLrc n lguna~ luuigucdade .• , { I.oWYll, IlOr dv" Antonio lit' 11\ Tnll'bn .... :::'O-2l:!1:!
llO f IU ..... .. . : •....••.. . .. , .. .. . ........ 12!) ~ Ui,turia fllturn. de un p·crro p ró~iUlo, pOI' Phi·
Las coronas, ])0\' Id ............. ............. ¡ ,II } l alo:!thc.~ ................................. 2S:2
Los In&lico~ i I~ doli c ll te1!, por ¡ol ... , •• ,.,., •• 155 t l'lIa esplicacion, ¡lOr Hkardo ~iha . ' . ..... , .. 31:.!
P " ' ut LA REPUBlICA
6,6;,.¡or:'CA lU s· AN,:]Cl AI\ANGO
H~ROTECA
"irc. "J\~;1 oJ'fJ 'ic 'Z,v' ~J 11
DE LAS MATERIAS CONTENIDAS EN EL TOMO 3. DE " EL MOSAICO,"
" f 1"11 {¡Ihum, pUl' D. I{, ¡ Caro .................. H;G
I .\J. i 1,Q~ ("adu,s 1 1,,,, ... "p\'t,.~, por .\Ji.\!:i .......... Il~~!
11i~rio l'¡~t"rico ,it' ]'1 remlud,,1I de ~deju1io. Z i 1:1 "'['j(linnte ("t"I"1I0, p.,)'.1. T. Tejada . ...... ,.,
.\cta.. ................................... J4 '¡ .\Ii~ r"nfid"II('ia~, pUl' 1'. 1'. ti" 1' ...•••.•••.•..• 11'1)
Ih/Cum"nt'h c\lri<."n~....................... 51 La 1II')Jlja.pur .\1Hliua ................ " ....... 1:-/\
l'uadro hi,t"l'i{,\l .tl; ),1 CI .... C('ÍOII de J\l~ ~dinc¡o.< , )11 tint.·t'v, pOZ' J'. 1'. ti" 1' ....... . ......... . .. :.!l:;
p1l1Jlico, JI' lw¡.:utá .... "" ..... "........... ;,1, ~ :-:an l~i,ln' [',¡hradur, ' .... r I):\\illl7.:I 11,' :-;:111 r rnllci~e", IfUr S. A.......... l'I,; i rinj('s i :l\'I'lltlll'llS de uos ci1>(u·¡,o". p"r .J unn dI'
l ' lanjenel'al d~ la IlOhh!.c1nll ,le 1:\ l'i1Hlud ,le ! .Ia ) l i~la ..... : ................ :!'J-I"":;Cfl,31·, :¡:H
POI'~.I'an.. . . ........ . ............. )<0" El hlHt'ltu ,leI ~Igl», Ilnuun .. . .. . ......... . .. :IV.',
t:co., lIe Europa, 1'''1' .\lIuiua .............. :-q,IIK} El t'ntn1ltc ..................... ·· .. ·· · · .. · a-l(1
11O<:Ulll('llto nlri".~() .............•........ \)1, 1;:(; { El kn~"a.i(· ,le la., ea'as· l. ~an:afl· .... . ..... :;;-1
¡'Ull\'I':ulv,le lo •• \m1<-.·, l'0rJ. '1'. 'I\jn,b ...... 134 ~ EIII1timo :\bl'ncclT:'J", o la nula de Cl!.¡n110' ••• 2(j;
:\ou,hrc" ,h~ ¡n~ 1.. . ·I'Sollas 'Iue lIIuri,'!"", en 11";:0- i
t:i"n "nerv, feLI'l'r" j marzo ,lo:! 1)<1;.1. I L 1_1l:i I .221 ¡
I'el'i,',dieo>\ 'lile ,a!tn n"tu:. h"l·nte ,'n lIo;¡:"I:'... I !f2 ~
Helncinn ,1(, la~ prineipak. ('allC~a~ de la n·I ... ·li"" i El )li ..... ,',1 i~. ]lOr E,L )Iarin .......... , . . . .. ()
tic h\l' XliCVlI lh-ino,l" (:mnada La ~1O-21"; 312 ¡ La C'u~ (l!. [lern\' .. . .... .. ... . .... , .... tL li 2,;
('aballo" l1aeio)nal,·~, 1"'" ,\rl,iúp:. ......... " . .,::.¡',) ¡ :n. -11. ;". li':', ',:1, ~I, ti;, lOí. 11:1, 1:\101, 1-1.).1::'3,
"oti,·ia~bt"Anj\'r:\~ .... , ....... "" .... , ... Z;.;; lhl, rj'j. 1:-01-., :,'(11. :,'I!I, :21;, 2.¡;{, 21 1, 24'1, ~¡"',
La b::;una de Tut'l, 1)(11' J. J, \ ............ , .. 32j ~ 2i:\, "::.'11, :2'lj', ;1J,J, .\37, .; I '" 3 j.J, 31a, :\ti\l, ::;;.
{ l'a~li~" dI' \in ~u~,· .. itHr 'Jue 1\" I,a;::... . . . . . . . . 14
Tt'neUlos ,"[K:r!l ••• , •••• , •••••••••••••••• • ••
Tcatru . .. ........ , ......... .. ..•. . ". , . . . .
Opern .... . ...... . ... , ... , ..... • .... , ..... ,
El cli~ir ole :unur ........... , ..........• , .. .
Lucl'el'ia BOlJi:1. ... , ... , . , . .... ..... , ..... .
E¡ tanto por ci\·uto ............ , ....•.
! I.o~ In'~ Pl·!!ro., ]>"1' '1', :\. ,\1.., ...... :1;\, IUO, 12,
? J:;"::, 112. l-i1. J~,!J.lj~, El,;. :,>;!I, 211. 21i.
121 ! El rlillli¡]ell' de tI·Jfe.' amal·j[lu',llOl' \[f"n,o [~"rl. l{l~
j;¡¡ t L'n IUlUI]' ,]e ~elUinr.l'i", por )I~I) .. , ..... Ji.'i, U<;.
I f,3 ,. I '1~I, ~2:!, :2"::,;.
[i!l! l'llahl\l~\~l1l1liJardin,IK,r.\li ,\I:i 2:!(j, ~1(j, 21~, 2:,:2
21:) i Las :¡lJilll;u;,cne1\toa1\,l:i.lu~.lfUl· Ferll!ln CaLal1<'I'O. 2.;·' . ,-- ;
_ , I ~
,
¡ El )f"~aico ........ . ... .. ,,, ... , •..... 1,!,':',3-I2
Ag1l',till C<)d:l1.~i, por "r. .\1\d~al· ... ,. ..... . 5-1:2 i L'''I'I''·,.!'',)J)lll·llcia . . . . ...•....... [j.'i, JI~. J:W. ;!::I:!
2 1 ,~, ;¡I}, -I~, :¡;\. G:l. ~ O"ra~ de .loJ_'Í' ) I ~ria. "aIllIll'r .... : ........ \lli. WI
(;r"i!:0rio \. á.~I!U"Z \1'('1' ('c"al1o~, por ,j . )1. G 1'00.>\ 22~ ¡ ':ur (IU,' 110 h~ dI' ",e.nl"r yo tlllUbll'l1 ! IN,r 1'. H. 11.11
KOlicias bi0í!:I':¡¡ka~ sobro:! el do('to l' d"n .J\lsé ¡ ~1'a)(lII\'nto~ 11'1'I!"\:lOn~.", IfUr ,\n.~I
! Tn's pl·egunta~ ................... . ......... ZI(j
r- } .\ 1)i"í!:O Fallon .. , ..... . ........ , .......... 2lt~
" ~ l)iel'ioll.1ri\l t1~ la~ lil·'tu~ .. . .. .. .. .... ... . ... 2.11
¡-I¡.¡ ;, f'. ,t"!lNl, I () Ilron .'.. 't l-co ... : ......... . ........ :,)' ¡O
,Al Cl!."r uc 1:. tarde, I~,r P,a Hlgan .......... ,. 2-1-1
j Tck~l':tfia m:ll'al']',inica, por ;\1:.1·3ea . . . . ... 2-11i
r\ccrol"-iin .. .. ..... .. .... , ....... , . . , .. .. . .
Ft'l'nando Caicedo Sanlamnt'ia, Jl'll' .\lnl'ilUlo U.
~J anrjque . . . . ... , . . '. '" .. , . ... ..... , . .. .
Ar( I" .. loa tl e " OSl u"' .... .., • • { _\dar"eioll ... , . . . . . .. ~\i
~ H""ojida dl'cahll.\]O' tU la COTl'all:jll de ,. El ) Jo,
Cuento ~Ii~t,;rico b,,!,t{!;loo o las tres ct1adl'.~ ,1t' i ~aic()," por J'. P. de 1'. . . .
la mUJer, por J . No Na,'arro, .. ,., . . 2'2-3 1-'¡,)-60 { l'rn:l:lIlento de (·1 libro de .J"b . ...
• El trillauero d" ,. F.t \' il1culo," por Eujl'"io Dia~ ".) ~ C:tI,alJos ori'·lIlall· •. ,. ,. .,' "
l'n domin¡r;o en (i ulI,I'''quil, ]~)r .J .• }oaquin Uorda 4f1 ~ Fra{!'nlcntl>s lid " [lin{'rario de J'al'i_~ a ,1. ro,;a
Lal'crJa 11..1 ,'all,', 1101' Andina . . ... .. ... , . .. . f,~: 10'11," 1~)r) 1. l'hUeahriand. . 2l~:I
La docenA. {It' pRimelO!l, por Daviu .. .... ' . . ... R(I { Los cabatltm :' rahe .• , por ,' l . Lnmal·line. :!ti:l
• l'ougn u~ted tIenda, por R. 8 ... , . ... ... . ,.. .. ~¡~:> I"na bi",u\(·nidll .. . . , .. , . . 2iO
l.a ClI r('\'rn de mi "Obrino, IJOT P . P. tic 1'.. . . . . . W):,? I'c n~a11licut(>.~. . . 2/:.!
Qui¡:n.cs ().l mas frl;z do los nto r ta]t'., po r iu .. . 12'1} A mis h;ju~, tradllceioll . . . . . 2i.¡
J ll\"t'~tl.gac lon~ soLrc n lguna~ luuigucdade .• , { I.oWYll, IlOr dv" Antonio lit' 11\ Tnll'bn .... :::'O-2l:!1:!
llOf IU ..... .. . : •....••.. . .. , .. .. . ........ 12!) ~ Ui,turia fllturn. de un p·crro p ró~iUlo, pOI' Phi·
Las coronas, ])0\' Id ............. ... .......... ¡ ,II } l alo:!thc.~ ................................. 2S:2
Los In&lico~ i I~ dolicll te1!, por ¡ol ... , •• ,.,., •• 155 t l'lIa esplicacion, ¡lOr Hkardo ~iha . ' . ..... , .. 31:.!
P" ' ut LA REPUBlICA
6,6;,.¡or:'CA lU s· AN,:]Cl AI\ANGO
H~ROTECA
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
rUI'I1" J(, <'Omkl, P()i' .\nUCI'_,vll •.•••.•• ·••· :::::!i A (:1111, P'l!' .\h .. l 1\111'1 ......•• • •.•.•.
l:J ,kdlrl',:"') d,' Lilll~) ........ . •...•...... ' ,. :;:!~ La mtl,lrc sill \('IIIUra, pOlI' rrnnci~co C,\1npro.IQIl
I.a ,li~l'~ri,h,1 dc ('1111'''. 'h-:\lII;\. •••.. , •.• " •..•• :1:!!1 Pudor i ul'~ul1hil,,],olhr' ... ;: 1:l·3",1I .\1 m:\!" ~Olll·tu 1'<>\'.1. S. :-.: ...•.• "
I :,:!
I',~
];',7
11,;:
J;1 ",,1 d,' inl"íHllo ...............•......... ;:1." I';¡ ,ud" 11:1.lal, I~,r I'jl' IIí'·III1 ..
1.')'< ¡"till·!·' ................................ :¡,H ElI·j!) :'11,,["1), pur ,/olje 11.i_ltl"r~
H,·cll>lll'lrion lil,ull\'ll>, 1'''1''1. S.:-.: ...
1'11 a'h-l'em i mi fdicidad .................... ;:71i )Iilllanl()~, po" lIi"):1l Ih'l :tkl,wn) ....... .
Ilimuu a rúm'. tr;(du('<~i(,n de !>iaf", lM'1" .\1. \. ('.
Ell'l·rl·~rín". 1"01' .\re;7.il,a ................. .
L':¡l"ó,h"la ('11 ,·,)Tlt~·,tal"i"n. I'"r Pía ]t'..:IIU ..... .
OpiniulIl Bnl,r.· lln:l.·c"rhah, pi'l" l~¡":lr,lo <-":l'
lTa~'lllillll .............................. .
('0Ilte_I.1l·iol1, 1'or.J. )1. :'Ilal"roquin ............... .
"1"11.-; lijO!< i tu ... rlllodlo~, por G. G. {i .•.•••••• .'.
~lt'111oriaJ. J"'r R. S ............... . ....... .
¡,('nul,s ° l1ot'n, 1 l'0r .J.)I, Y. y ........... .
En{tlt~)':I~lI (!~ .I~. ~I~~o.r~. :~~~c.c~l ... :~ . . 1::~I:l":1~.a (]e
Fadur!l dI' i",;r,',lil'n(os pnra l1VCKiu~ Clti~il:~q'
• por id .•...................... . .......• :
\ ('non~" I"u·a. conft'cl'ioll¡tr p" Slas rollllÍ.ntlcllI',
1101" tprn, I'vr 11. R. i Cllro .•
Tudu l'~ [¡i¡:l'ilUn~ ~'11 t·._te mundo, 1'01' T. Y.
\ .Iurj¡· 1.,;111,·" IJI¡J" .J(,S~ Marill¡":nll1J1~·I·.
\ (',,"]Jll·t1, "",']1('to, pOI" J. S. 1'iarYlKz ..
5'\ , ~n MI di;l .......... .
l' El m~nlo (·hiknu. ¡!lu.1. .1. Bo[·dll.
él El cu(·,nndlcl"Q .....
1:1 .\ Hol"n.·... • • . • . . . • . •• •
::!Il En un ¡dlmm, I'"r .Jnli" .\rhol, <1:'1.
Li¡.:\'imll_ i ,· .. pilln .. , I"Jf \\¡d 1\:1r1.
22 :'Ilarin, ],()r ;\Ii¡:l\,·1 .... '. ..
:.!:! Ep,¡::r:1111:'1, i'"r P. 1'~'rl'it':'l (;amt'a.
~:l Id. I~'r \'I<""lIll' IIn1gnin ..... .
:.!~ \1'(,1";':0, pOI" SalLti;I:.\'O Pi·['e¡r; .•.
~':I Chi,tc,; '!l'lI,liliG.!,o[' 1'. 1'. ti .. 1' ..
:\:!:: ;\lis l'alol\1;'~, 1"'" nc\·uh.' lIol¡:uin.
".) ': l!l ~U~l'il'\', !'OI' .Ju:ln ,1<' la :'Ilill:'l ..
.·'70
17n
1,0
17]
171
175
J,!J
I·"':~
l¡.í
Itl!
1!1::!
1 ~12
1 ~ 1·1
I1II'i
:llli
21i
:;~ ~ :'Ilisa,lio'o, nlnl",]jtica, 1)<)]' id ........ .
:!;) j .\ 1:1 senul'ita .\1. t·. Ill']I'ra, por. J. S X~l\al1.
::;[ ~ I:]JI¡:-ran .1, pUl' Yltl'utl' 11,,11/\1111. .. . .•• :¡'I ~ El ~ul i la luna, por id.
€ .\ •.•.••• I)<,r (I,\'ar ........... .
\, ~.~ X. X. fu_ilado ('n tal dia, pul' Y. lIolbuiu.
.]') ~ I na e_cena "ell":unl'''' •.............
.j,', f L,,~ ]>OcUh l·'I,:'lfink ... por .Juan ,le la )Iina ...
47 ~ 1'1"11~tnent"s dd (;"nz:l.l .. de Huyon, de Julio
.\fJ ~ .\rbQJ¡o(la..... . ...... . .••.•.
~ ld. de Erci!!:'I i Olllwdo. . .. .•
.'E! ~ I~int\lm ,!l·1 l'ahaJ1o, I'fJl" C~~pN!C!' ...
r,;! i Fl"ng11ll'nt,,, lit''' 1':1 \101"" r~¡"'),,íto,'· ..
(,:! =: La cnrrcm, pn¡' ,1011 .J,,_': ZOITiJln ....... .
[¡" ~ [tnitncion d .. Ilt·Jilk, por .J. )[. )1 ..•.........•
- ~ I'a~aport", pOI' rin'ut<- Ilol;!:uin, ............ .
·,3 ~ l n:l. IIll·"a cit· tl"l'~illo, pul" l"l"nr Conto .....•...
.).', ~ .\mor de Il\ndn' ............................ .
(.0 ~ .\morc., de UII Ill!,llllldu, pul' r~'~ar Conl" .... .
(,1 l ~:I.::ecre\.o, l,or n. Có. \ ........... . ........... . r.'" lunas .......•..•..•.................•..... ,1 ~ PIl'j:!:aria a. la fortuna ...•... . ..............•.
," f liohcrnanH'-. lu!l(·¡·knllu~ ...•.......... . ..•..
,:; ¡ r\ la IlOCti;'a L"ollur 1I];),II,lcl", 1''']' .\. )1"ntlO~ •..
7~ {'~ la ~llmha 0.11' ('al'!nta (\JI'day, l~,r Klopll>tvck.
~(nllclolL •............. . ... • •...• , • ..•......
¡,j!: r.1I un "lhllll1, I,nr ;\\¡(,11i:nrl ................ .
~ La mafintln ......•..........•........ . .. . ...
7B ? ~n 100I!e . .,tia, por .JOH: S('I¡:a!> ......•..... • ...
1'2 ~ .. Ollctu ...••........................... • .. •
b.')} La P;OlullUl"l1l1l (,11- l.amartinc) ..........•..•
1\á {.\ mi ami¡w .Jmjc I,nnc_, por .J. );'UlUc\ L\,;ra~.
l':) ~ )lfI~ 110Tl'~ <011 «\ n!t11.r d(' )I;\I·ía .....•........
joI9 i .\1 mfll'. por .IOIJl· !~all(,; ..•........•. . .....•
~Il i 1!('cUl'r 1l0t"~",,~, pur 1<1. •••.•••••••••••••• , •••
Hl~ ~ .\1 s«",~r Hll"nt",lo ('arra~quil1n, por 1101101"11.1"
; RIlI·rlJ!.'Il .•••••••••••.••••.•.•••.•••••••••.
112 t ,~~lins! por Illcl/;o l'. ('al"o . . .•...........•• . •
~"\ Ilir, llunn", \K,r AI,e] Kal·] ........ . ...•• . .•
112 ~ En un ,'Ihum, I~Jr Florrnlino ~atIZ .••••• , •.•••
{ .\ Oaspam, "011<'10 por .J. l\I. )Iarl'oquín .. , •. . •
112} ('an<'ioll, ¡K,rO. CL O ..•.... . ..•. . ••.•.••. ' ..
1:!1 ~.\ Abel K:I.\'I, IK,r J. 1'. Pu.;adll •. . • . .•.....•.•
1'>7 ~ Eplgrtulln ........ .
- ~ t:llllono i lo~ dos galo,"
1 ~H ~ EI,igrflma~
132 ~ Id .. . .•
13·d ,
221
~.!I
22~
22~
:!-IO
:lIt)
2,")]
2,i\
2'-,9
2tj2
2(;2
2tH
26·1
2M
2(;7 .,-.
- '" :lito
:1"ti
2~s
:!fI1;
.• .
1 \ \IOI)[~T I \ ..•
111 \1'\0 \ ,r'l s .
C,:S¡ 'lDi:: :O l-li.\\:lil"O ..
I
1 .,
.;
,",
~ ............ ~-""....--..".~~
Entre (,1 ult Inm nUI\\cro de (' ~It, IK'rilidko i d que
sntt' hoj ,1 ttU, han mediadn do, ¡tilOS, i hn hnhiclocl)
t'I inll;)'\'O\lo fllHl ;.::urrra drs:l' trosa [HU'a la l'iqu('la
¡In ¡lllIJladnn . El p:liSIlO ('~L, l'I'PtW.to de ~us do¡-
llo>as (' il~rul'ahl{'~ 1'\I'<1ill:l'. i d m:¡I,'"lm' no se
Ila ¡nantado aun 111' Ill~ lll',"-,Ilb gr"lIadin()~ . 'lnlil
"]l0l.l M l'i:I ('!ila pn"rr\ l'IIIJ1": 1,' un,! rll!,Iil'acj'lII Ji.
tnonia ; 11('1'/1 un !t, ¡'S l'ul('l',lI:I\'I,I(' [.;::.1 1',' "/lUI/O/"
\!1M l'lIhlil'Heiuu (,nitlt'llh'I\I('1 I{~ naduu,d, j qUl'
dLJI'III" d. h:l~t¡lILk eH ,Iiln, {'umu ~l' 11 r:¡ rI h.·
ellO!k haut'f't' lllltlill'l ~o~tp¡U'r du~ a 1,", ('uand<) rl!
'UC\ a (j r;¡nall3 110 I!', Lla lI\1r,ul" l1il1 'un;1 puulk 1_
dlJn Hh'I'Mi:1 ~in() In:t'c S('l11iHl:IS la (!I[t' Ill;!~, ¡ al·
gUIl:1S mltws , E,. :.1""\11:<1 St' s()~I,'¡¡i:l1 or SI mi~·
IllJ; i!lO) I[,.:::t) ti l',hO dt' ,!u" l(t~ 1\ ,¡ac\nrt's ni
su> r!:\p1"t'~:n io tu\'i! 1".111 tl,l,' ga\'(lne cun t.:'I"lo~,
;¡Un'!l1l', a 1,1 \ I'nliul , j:;; (iOI/:;;lIÜ':;; \uIiOllllin.
Flo¡,rn(iIlO 'l:gII, Cipnquir:t.
J:!'limrio p,. io, .. , ... , Cotl~ac¡uil.
¡knju¡¡¡ill ('//'eira. , ... , (¡uay:u[uil.
Ut!farl Y/·,;:;; .. , .. , ,. \ew'ud"
Jll'li'~Jl"/,o I'.'reiril .. , , , . Lima.
},'a{lIr[ [',,'1'(':;; , •••••• , CipIU¡lIi1'1.
Jil Col/{/,}!', , , . , .. , . , I'an:lm,¡,
A dtimlQ l'Fr:;;, ... , .• , Socorro,
YC]JOl!!lI r 'Wj Y{jI'UITO . , , . S,11l.1il.
JI'SUS 1'. 1rjad/l . .. , • . , SO¡¡!;1,
José ) O(lfllti,l I /I/'gfl,~ . , • ' 'I'unjit.
echo dr fu 1'11('1/[1' . . , , . Ca l·t;lj l'JI ¡¡,
Jo!,c JlU/'l(¡ I'il/:;;QJI 11. , , . CipUq\lil'u,
L ucio PiI¡:;;OI/ . .... , , . • :\('[,a.
AI¡jel .1I ar/a (;alall . , Tunj.l.
Pedro A, ("(IIIIar/W p, , . ::\eha,
L'us!urio San(ml/arl(¡_ •.. :\1'1ll01·01l.
Respectu !le las SeilOl'as qur hal'('ll a l u~ :\IUS3S
rl 110tlOl'!le ('ulti\al'las, ('Spl'rarcmus SUS úlllcn(;s
úlltrs dc imprimir sus Ilombr(' ~ ,
1:1 Editor ha. nrrcglmlo IR~ slIseridones a.1 "oSAlCO
dc diferente maneJa; uhora M' dd)t'n h3CCl'
PUl' :\llualidallcs adrlantnd:1.s ('U [a .\j('ncia jCtlcl'a[
i ullica, a l'al'::;:O del seilOr Hamin'l. C;I~ lro. "1'0 ~c
admiten sllscril'ionrs por trimr~ tre.~ lIi M'Oll'stl'('s,
ui se \ C\lden numeros sut'llos. \"nli¡m auh'l"im'.
mcn te duct' rcales [as SI1~cl' i c lollcS 1)0]' tl'inlr:.trrs, ° sca seis pesos srucilh)s 111 uno: hoi [cs t'1Il'stll un
l)e~O mcno~ hl nnunlidad, i no lieucn (IIIC molestarse
rl] peqtu' ~juo IUl.I sol,1 nI.
I
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
2 EL MOSAICO.
, - I
lU';VOU.':CIO:\ HE S \ "1' \FE nE nOGOT \. I dos tito! IlUCO!O, i el jlu!>!rc Comejo ;illtc~ de (,'OIlWII-lJ
lA 20 ,,1> JI 110 /)1: 18 10. 1<\1" la ~csioll.
A las 12 dc c~tc dia (Jon José Gonzú!ez Llol'cnlc, Toda In norhr rué mlll ('Ilnru\ion en Cahildo i
en el :Iclo de 1)J'('~I(ll'lc un r;lllLiJ!clc Il"ra cll'rclhj. CQIIUUIIOS sohrcsI:ltos, tt'lllit-ndo mil dcsara{'ju_~;
miento del cornisiollíl(lo l'C'jiu don .\Iltonio de \ i. pl"inri!,almrll!e runndo ~l' supo filie el llur]Jln 'c
) 1I(1\lccnCio, produjo en ,,, (':lIlc re,,1 nlgllMs inra. h¡llJia aputlrrado lit· la nrtilll'ria. "in cmbarl'1o Ul'
.1 IlWS csOPrcsiullCS contr",aqurl i tmlos los nnH'riclI- I\",l~,r,~·:'t,',.~,l~,", 1,",~1 ~¡~'~I"C-r¡cl~:~I,:,',¡:lc,',!,~'1 i~!andoJ\ .I,OS(~
IIOS . idas cstil'l pm' a guno~ paldobs (¡ur ,'3_a_ ."" '" " .. , ,,,, ...... ,, UII,,1 11 noe l.~.
ban, en 1'1 monll'nto ~e le <,charon enl'illlil; i ,i d EI¡'ntr('di('h:Jt!(' h~('am!,:IIl;lsuuni has!...'! el i1ffióUlI'
Tetliente COl'onrl don .losl~ 'Ioledo no lu huhl('ra cn, i ('1) todf)~ los hakf)Il('~ i \rntauns se pu\icroll
u"f,'ndido e inll'oducido ('11 la casa illlllcdiala ele Jru'cs h;l~ta el dia.
don LOI'rlllO .\Iarl'(}(juin, drsde lurgo lo habdarr Srl'iun las once dI' 1;1 pmJlia noche del 20, cuandesprdal.
ado fOil union dl'l pucblo '¡II(' CIJ el 1Il0- do los mirl\lhro~ u,,1 COII!!I'rSIl a pUCI't" ahierta, ¡
melito se eon"rr!!o i lomo ti asullto ('omo SII'O. ~~(,Ildo all'lll'hlo,eOIllCl1zalhll11 cntrnr en m'ltNi;J,
Llorente se"('~tu;'o hasta JlOI' la tMdo,) en {¡'¡eha Se O,H"'UU di~elll'~o5 bellisilUil~ aeer'ra de la til'anla
('asa, ¡a Ins 1I'l's, ('reyend" lIJla('Í~uado el tumulto, I COIH¡UC se Imllln :;:-obrrnado (,1 puebl,oj las cnnselo
SaCllrOIl en silla (le mano, i JI) Ilc\'tll"on a la SII\O, eucnd.\s .de,dla (¡lIe ~c (':olauan csperrllll'lIl¡¡1l(lo tn
\ esta harn ya d pueblo habi:! pI,¡Jido su prbiou JII~ yro~ !Ilc!IIs! i l~s po:tt'riUfe" mok~ que no~
ante el A\c¡rlde con un fUl'OI' e~II'I\Ol'(li n nrio. ¡ el nmcl,la7..lban, SI 110 :\f pOllla n'mcdlo en d 1LlUl!I{'I1·
Jmz don JO~I' 'li'.!'lcl Pe\', unirlo eiln MI compa. to: Se alahola ~llhidurra i pfC\cnl'iulI de I!)~ 11;\¡
JefO ¡Jon JtHl1\ (.iOlTIcz: M~ ,io PI'(,ti~(l(lo a ir n II'l0t:lS,IIUC. d(:.,:I(lla~oeHnt':leins ilc Ql1ilO, pidi\'I'ol1
t'jccutal'l¡l. ErainmC1lsol'l pllt'blotll'todnspnrtcs, i <:1 (I~t,~b!e('mllrn'o I'n c.,l:: ¡-,¡pUnl de Im:l .1111:1:1
dasl's, dc modo, que It:micndo los ¡\!cal(lcs l'llllll' Suprnlll' ('ilm,I'I!I'~t?\'OI1 .,lrpula1l0s t!t' 1015 (llpilall'~
tasen, no se all'I" ian a ~;\C;II'I(I, \1 fin lo hici('I'Oll de to(~o d I'.CI~)() j I ~e \it~i'¡-rf) Ja conducta ¡nll'UO
lIajo la prolcstl del pueblo, dc que no le hadan dc \:lJIOS ~lllU~tfl)S ¡1Hi.l- sus miembros pala tille n:jbtr,,~cn d palacio. i no
lil' a defenderlos haciéndoles poner los grillos so- hallaron la menor uo\e1lal1. S:llió a la g.ilena el
bre uu billron que cae n la pl~la, plll'a I]I1C los mi- Procurador jtllHn] dc ol'lll'u !le la Juntn ti 1'~llI'CStlr
l'fl\CI'I pueblo tomo deseaba, coulns Jll'i~ionesqlle al Jlueblo que no habia 1i\le~ eaiiOlles, ni nO\l)dnd
(nnto mCl"I een, alguna en ('1 pnlllclo tle S, F, pero el purhh, no lo
1.n Junta se retiró a las i de In nochC1; 1 a las!) dejó hablar, i t('nia a~e~tada!1l artillel'~a ('outnl el
tle rila, rla la CIUdad Ull~ rOLlrl1si~l1, '('tlea]¡nu ln~ ldacio, i In e:lbl¡l1l'1'in del plli~nnaje lll) ~ola m ente
campanas elltl'etlleho, I los pntlrotas homLlI'es I ocupaba las boca-enlk's con snblesi maclll'trs desllIujrrrs,
eOI'r!,m nrmaclos por todas plll'tC'S, con rl\vuiuados, ~ino que cOrria cn 1/\ plaza lus filas ell
moli\o de I.t fal~a noticia {Ine habia :orrido, de I {lile sr h/lbia formado el puehlo.
que iban a entral' contra ella UM mulllt~ld (:c ne- En lales circunstancias ~e \ili precisada la Supreg¡'
os de~ trllpl,ch~ de don Clement~ Alguacll,dlstan- !Ha J untaa ae(lnlnl'imllediatamenle a las H'p .. racio.~
te IInll l mcdlll Jornada de Santafe. !lCS refcricJ r.s con moderacion i decoro. En\ió Jll'i-nu,
23, mero lIua (lillutll('ion a S. E. av-isándolc de la pro-
Se publiC'Ó un escelente bando, para la quietud \ idencia que a('ababa de tomar, i (lue se l1Urla la
del pueblo, Sil (IInoL' a tos espailOles curol;COS Il\le~- trnslacion de su ¡lCJ'HIo\lIl al Tribunal de Cuentns, I
Iros hermanos, i su obedienri¡¡ i I'espcto 1\ la Su- la de su espos" 31 Convento dI" Santa Jel'trlldis.
premn Junta, I habiendo atentado el pu ehlo fe- I\ecibida la I'e~]luesta /lc S, E. coufol'lmindose
rOWlente contl'a la pCl'SOlm de don LOL'cnzo \ Iarro- con dicha pro.\ itlenda, rn~al'oLl a poco falo dos
(Iuin, consi guió su libel't"d i Sil snhaeloH el Con- diputados i condujl·ron a ámlms personas a los pa_
tadol' de 1" neal Casa de "onedn dOIl \lllnuel rajes rsp re5ados; i aUllIlue rrfl inmenso el coneur·
l'ombo., exhortando i hablando ni I uehlo en 50 del pueblo, no 11IS hll.o el m:",s Inc insulto, gunrmedio
dc la plam cun la tnerjia correspondiente: do sumo silencio, i aun las quitó el sombrerO euaude
eu~us resultas el mismo pueblo lo condujo a Sil do paSau.'Hl.
C(\SIl dCSpUl~ del b.1 . nllo ('omo pun to de honor, I no El seilor Asesor i el S(>eretilrio fueron tra¡,lada-le
ha hL'C1.1O daúo alguno eu los dla~ Ilostcl'iol'es. dos por la noche por otras dos diputadoues al
Desde I'sle din ~'::t se ad~iL'tió tlue los patriolns runrtd de rnhnllrr!.1 ron 111'1'010 ¡silencio, i 5e les
10luIltarlamcntc hnbian eomenl';ido n lIel(\I' una puso con la ('omodid'lIl !l0~ihl{'.
cinta blanen eOIl est.1 inseripeion: ,.\ h (\ In SU(lre· Cunndo fué la dipuladon filas cinco i mcdi~ de
ma Junta c!rl N, R. G." Id tnrdc n conducir 111 sel'llH' .\sesor a In Ilri ~lon,
'j'nmblcll COmrll1.31'0n dichos patriotas Il o(I'reer no lo encontró en su caro pOI' hnllal'se de 'isita ('n
i entregar ni nuc\'o (jobieL'no cuantiosos donathos In del señol' Corlázal'; i hnbirndo sabido rn ella In
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
----------------------
non'dad contra!>u personn, l'll\ hi:l bu~('a\' por In
Ilot'hr al ~{'f!01' dOIl "ouuel ]'ombo UU!) de los llil1UI¡
uhl~ cOlllbionndos, :\\ b:intlole qul' se hnllaha
cu~ua[IllCII~e el\ aqurlla ('a~,,: 1111(' di~llll,ir~e tlr ~u
]l(,l'.sOrl:l cuuformc n Ins o\'dell('~ 1[1I(' lu\ it'~C, \ [as
¡.; 41e la 1I01'he lo !lcn! el Ililllllado pfU' ~ t solo HI
cu,uI('1 de e:lllnlll'l'l.1, don dI' pCl'll1:tllcre l'lI IIlIa
pit'la ¡]t'I·I'IlIl'. i Sí' halln CII 011 a igual l'I Sre!'l'!al'i\)
,11.'1 \ in'Íuato don JO,I' de l,('h a.
En ru,mlo <11 fl':I11('es \ ifl:IS, ml1~m'domo ¡le S.
lo:. ~r I¡, pl'l'tIlli" 1'11 la t'1I1'('('1.
_hl e,mdll\ ,i ¡ -Ir ¡Jia >.iu la mrllrlr ('fusinn de
s,lngrr, \iliIH.:,alin lIi insulIna los ;mll!2;uth'l¡ni~ti
fut' lks('ul,il'rto i pr('so JlUI' ti pai,¡¡rwjc de la
}):II'l'olluia dc Zil':!fjuirü.
])1 \ n,
lIui h:\11 ('stntlo los ¡¡rtc~al!OS rn ~11~ lalleres, los
n('go('illlllt'~ 1.'11 ~us tielllbs, i cadn 1'lIal el! ~\1 oficio
COII SUIll.l Ilanl¡tli\:dad, romo ('fel'lLl i [·umplimirn.
lo dbl¡¡htes de la r¡¡pilal ]101' IllCÚio de
sus ,\ka[lles i ],¡in'ocos; i d('~'d(' la lIoche del2:!
hnhia {cuido la complacencia de abril' i l ~cl' el oli-cio
de I (i ,leI ('01'.11'1111- flllr (1 mili ilu~tr{' Clthil,lu
del SO,'OI" n dirijia Id dI' C~1.1 r1'pihl COll rlmillli!i,
t,) de SI1~ j'bh). ,iI·bi.h, prot'l'dimil'nto<¡ ('11 la pli~
i()n de Sil C"I'II'jidor, i {'\horlúl1do!,l {l In fonl1'l.
<'ion di' IIml Junt;1 ,l!.Uh{'I"I1[ltil i\ <>n 6t01 ('"pi tal, para
¡'omit' 11 l'lla t·lIlIU'I'() (j()~)h';'lIo, {IHC 1(1 nrctsidad
hahia i 1I\!;lln,lo ,'11 IlIlll('ll:I prol inéin.
111 \ !!!J.
11"í n,i,;IHI 10.[;1 1;( .IUIIII tll rUrl']lOill,1 (1,'-1;1 di'
sol"IIlIljll, i 10Jo .• tos d{'miJ~ miel!'
bros 1111 [,llO dI' lo~ I!lbmo!tlnmlo d !'lIflo u
Ollll'hbim:':i ('.1'.1", 1'11 qm' prfsumi:! h'ui.'¡1 t
didas lU'IIU", [! d\,lr,'\ i Ilill ur. \r.()~TO.
.\ 1 1l~ 1I Ih· 1" mnflaua r uIn' 1111 inmenso ('v hO_I:!\\ ;,1 :
Son Ii)s ~tlios:, ';l1t' 110, dJ l'l \ l'rano,
Olhb~ d~ IU/¡,uri,iltl,1 JI,riltilutan
f,,¡ hl;llw 1 ah t,lia ,II! 1:( dulce EL\ In \ ;
Iv.; l\:lj,Hil1ll~ e3ririosos l"ulan,
I.l l't'rlUUlJO:
Yo d., !J nr.J ellinle l,tuliLlUndl)
'lurio l'lI su 1'''7. ; FI'IU en alH.:usla ('alrua
J ,3 i h(fl1ill~ mI rdkio dI' 011'0 'mundo
Que ¡tI uwri L' >1' enil'l.'aurio para .11 :Llmn,
Ya p¡¡ra hlS ""IH'tlO~ no se cneientle
I.::L efuuc:'a bddad u!' arcilla impura
\bs, tras ella el t",
Pero, ~'sro nd r rl a a W ;Llljcl no sUILi~It'!
La 110, sr amarou, nadasospechaslt',
I en iml hll~ado ilb!;IlLlc la IIHdiste!
Vio, all'~llil'a r , ~ Sil aojel adorado,
¡ abrJO lo,; OJfu al fut;.\or MI Cielo,
1 dijo ' " rl $l'IcriJic¡o Ilu ta mwodo:
J 'Ol ! n /lU¡/IIus a ,(lMl! " - 1 tendió eJ I uelo.
Por e,o lu('e tan h (,l'nlo~o el dia,
Indifl' r,' ute nl ll:mto (/ue ILO~ cu ~stJ!
-1101 hai hod3 en (' rielo: Cl ~" ~ I o ri~,
La pilll in de la nOI'ia c'I,\ de fi6 tJ !
' un a \' orh , ~¡.;()" to 30 de t¡¡/--, ~ .
JI ,II,ln, ¡>mlRo,
\G LS'It \ CO]).\ 711.
1.l(,o, pe(IUl'ila ei(j(l;,ul l'nel,lIad" tU los antiAno~
l' ~t¡¡,!os \lolLtilicios. ('olLlaha t'III1'C ~lh llloradores a
1;I\€s lid ~ i glo I I~s:l!l o ¡II ~ülo r lJomenil'o Codoui. ('o,
ILw rl'Í¡lI llc el! c;uiatno i ,.'das, hom!Jre H'ndllo i Imu·
rado, cula aml,irion bIaba sali>Jl'ch~ ron Ill'rku('rl'!'
J 1.1 pr iul'iJl31 e'l{¡'a,h:1 re!ij.f'~1 dd IU;.\~L', no ~f'l'
deudUl' ,,1 ¡;oLiCI'Uv ni ;, sus I',JL\let'iuo~, i W.,1t'IU'r
dl)WDIL\{'tlll>; \I Il'alUfUila ('nsn l nitJo ('ti mnllinLOuio
" 1;1 ReI\lW;I C()~l al \l" BJl'tnlot\i, bendijO Uio~~ 1l h(Jgol'
d.au doll' pri nwro ulla hija ,í ¡Joro de'\JlLcs un hijo,
,/ue lue j¡"ullla,lo el J1 dl' JulIO de I ¡~1 3 lam~ndo,cle
1,; 10\.\.\\1 r,\'\flSl\ .\t,
:.Jlb¡uwJ~ '11It' ",.I:;ll>i:11I :qHI,¡('r,:.lo (I.-Ios Íl'i.I:!lILl'll!I\S
dr 101 d.,,,, Illul;da p,'¡,iu,ula: I"r" lI('rL\'abJll ¡,'S
Ilia .. '11 (/Ilt'''¡ SO¡,lo I"'ira'lo'\) i rU1¡ri,,:¡Jor d,' IJ
nel, !,¿r:un fl;llIr.'",l ihl a 1l3,ar 1'01' o!,r., 10,;pUt'blo~
ltali"U\, ,lji!,11 ,do;' 's ['rohllnI1lull'LlIt' t' ;n¡'ilLnhl'lldoll
jHIIl"ILl'-; d" I Ida !jlH', d'''al'l'lllI:I!l(,)I I'~,\, !;'s !;r~lI(¡"';
:UlTr,,~ dI' 1.1 fI"puhl¡o\" 1,1 CULhulat!.' i ellm¡",r:o d~
fram ;J, ¡,,¡ln,l.l d,' 1" 'Iu,'ir m,1S !a"k ~Il" ¡¡¡¡Iur;¡l ~
!rUlOS de ilUll ::,J, ¡ll'll i (lEi.h.! :Lo,' inll~It-.;,
:-'i ,\":lb!in 1:0,:'. /.i huhi(I'J lI~¡,'i'¡1I ,,1;,;wl()s ¡¡Ú,~
¡inlo,', 1'L\,h:lbll'm{u¡.. h;ltll11l Iw'iJoillo una etlucal'Ínll
UlCl: ,11';[1 i 11"_'01<, a ~"I' !'I'daol., d' al"'tUl;\ d.' L
i llllU I 1 ,11;:" ,mil 11' ,. Ll i:J i, '.';15 fl ,lO' 111 ,_ '1 kllL 1.1 U,l11 '
I ,'\JI' 1, 1.;:111 la 1'1,1,"' m;h rousi,!. r",l 1 i ,'j,'.1 01 ... a'I\1"II(,~
\', l' ~, 1"'" Sil ill!aur¡;¡ jla-'¡ i (Ic.punlo ,u r lu~~rfs us \lIU~ rr.nus\s, 1
el:as ~t1 111 ,'¡':Lul,i':II," ¡'''rribil ¡k,d,' !talia d .lenl'!
J.1 ¡¡,,,:;II' ,rlt' ;¡1 DI:,' ¡orio, i al'll¡¡-l'J3I!~ i 111'\;' 1
" cft:o'Iu la IUnda"ion 1p Il." liublit·,I' ton nOlIl)¡
t~ó!ÍCOs, l'OIHO el',l\l ('\oti('~s a'Juell~s iu,lillldl'U,'"
que II:b:Jr()Il ('ual nuhe imp, lida 1'(11' un hUr;L('~II,
'11l~dJII1:" l'n ,11 lu,;:\!' t t "¡\l'iao (¡,. IL¡li;t," ':'I,¡l'I\'
d.: nu ¡ ;1<1<1 1" L'l ;l.lUl'Ul\' 'n~ ra ltos :111. tJ'iJC('5 . ~i '1 ui,'!' ,1
en ht" Ilal!lJ ,11):0,10> il,l¡',;lH! i \lIU' hu de rl'j,'ner¡H!¡
L3 I ioll'lLl-ia I rl I'~r,l('!, r di' los at'onr.,:l'illlienl(h hl
t'ieroll (';\('1' por lo!los lI;1r\(', lo~ onti~uos Seminal in"
tcolojicos, on::anilJudO>-l' t'lL su In;:.II' ¡-:",·uela" mililan's
.\ UU1 ¡JI' ",ta", 1 .. II~ llolorla,l'th' (']lIjado .-\gll:·
¡in Cotlau.i t'n t.'mJlralll~im:l cdad, 110 t;luto pc~ tI,,'i·
~ioll de su pnulico p:ldre, CU·lUto [1<-11' J:I Ular,'ada \Ol'J'
don tlellliJo all',ludio tll' IJ, nLattlLl:l1i<'as j d CHln·
siJSnLO fJ UIl t'lL d , como 1\III'Jsi todn la jUl'enwll itall,
na, ~c d,,~pt'rlO 1,01' 1:1 r31'l'cra de los ~ru\~" quc pera
ellos si¡;LL¡lka¡'~ gm'na nI nu,:riJCO, ¡'r('mio tras ¡OL'l'
lI1io l¡nO a comprohar el r~pido apro\'e('haml'L~lu d
Codaui, ('11 h.'nl1il1OS de ~I'f a los IN"h nllos tle blud¡
o~ dl'~ignn d o liara j11har 3 la ~ f('uc!a milita\' el'nlr:~1
del Reino en cJ lidarl de pell',iolLa.lo por cl GOhll'I'IHI,
Comtnzab:1 el !\les tic cUl'fode U:iO~) cu:lI1¡Jo un nir .. )
de menos de 1 G aúo" 114" 1111'110 i ('ll\!~)¡lll de ~uerJl'),
sin Sl'ILO!cS de hauer ,u(mlo un di3 de ~olni la nenor
intnllperic, ~c Ilresento llanamente 31 .lcuera! \rmandi,
Jete de! real Rejimit'hto de ,\rlilkria de ;¡ l'3113110
acuorl ('13do eu Ho!oi'HI i ('OlL\ llUe~lo de hOllLl'l'r.~ lomillos
d~' al cllt;¡jad;¡ c~13 IU rJ, i le IJi¡Jlu sen'icio Ol l'I~~e
de soltla¡Jo, Sonriú>c el Jenera!. I ¡,ollil'ndOl , : IOllLo la
\llano sobrl' 1'1 hombro ud prell'IHIi('nt". tlue !, ... lila'
quc ·'e t sforlu hubo de talLllwle~r, lo.: dijo: '. \ !I,;II;lM'
3 ~ u €asa ¡lOr ahora: procure t:omer i hl'brf LI"u 1'3ra
que COmall'lCiJ, i ('uaudo ehlo haya ~IH'I',l i rlo, I'Cn~;1 ¡¡
Il~d ¡r scnieio, "-" ¿ Tan I oble t~ d Emperador, l'St!;
lmó Codaai con UC"llecho, qlL' tl'lua lIlal"a~tar una
r3(, iou en 11lL IIlUdmt!lo lollJut3rio~·'-l.a HINa de
e.t l'l rClllic¡\, 1:1 louo srntidú con tlur fu .... ,ronulU'iada
i r l encendido \'u bor (Iue ti llO el ro!'tru de Cod
O el ¡Je ascar d ia rt 3 1lL ~ ll le el rorllLLl l'nto ,'n llallo !J\I~
le adj udicarou, a curo lomo Jle¡;aha cen dilkul:,1d IJ
mallo del exiguo a\'lill ~r o,
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
6 EL MOSAICO.
A los pocos di¡¡s, sabedor Armundi del aprovechnmiento
('icutifico de COdani, lo envió a 1':I\i3 " pel'fcccionar
su iustr ucdon cu la Academia tlcll\cjilllicntoo
Jondc jJcrlllanccióhasta mediados dc IRI2" CDlI\
oleócndo" i h aciéndo~c apto para el servicio ac1¡I'o.
En miC tiCIll]1O varilalm ya 1'l l lllpcriofrances, mina·
dos sus cimientos pOI' el ;ICs<:outclllO (Ille eJl su propio
sellO había difundido la desmesurada vanidad d in~st¡ca
de Na¡lolcon, i :lIllcllando por todo el resto de la
Europa que allhel~lJ[I repo,ur. Las batallas se suecdian
unas 11 otras cada \'el lilas sangricLLtas, causando
('!l{lrllle consumo de ~old:ldos. en térmlllOs modo que Pedro 1 raya·c/"m!n. Lr:l un "allenle en too
en e.l scn1ic ilo' i I l"d~ rIO fltiuuasJ1Pleb;¡s (Iue ('n lodas (I ; 1 la al'ep~ion (1e I a pa Ia lIra, ·I como der·ll ln en e I re-oC~'::
IO~l~~l';~~d¡aas 3p\~/~~II~¡'óUeJ'II~~tie;~~oL;'~lánko jilllÍC1!tO, uo se cocín ('n dos aguD~. Siempre l'l pri-
1
!n~r(J i ell.lhimoen el comlJate, uL'tiaD que no ~u~tah:l
;¡I.lar en JénOHl lJaU( era d~ Ina para organi/.ar, ron siuo tic dos ("0511S: 1'1 olor de la rol\"ora i el sillJido de
los resIduos drl (j.:rcito d~ Brlluh;¡rnais, una l.eJiun .I¡nla •. '\/I'IeI105 (Iue lo hahíon I'bto en el campo de
itolinll1 (Ille, a órdenes de Lord Bentmcli, iha a ~rr batailil, cU:1I1do ton ojo arc1U'ule, el bisote erizado
destiu~d;L a las ro~ta~ del \ll'Jilerr~lleo, Codani fué .I In nariz t'ulreahicrta,!c preeil. ll.l ~ I, a en lo nus rucar-
('Molado en ella con ('1 grado (le Teniente 2. o tic .\ r- niz~do de la lucha, M¡'jan que la carnicería era el baile
¡dlcria1, dbe CUlOI eml,lco di~frutó al){iJ\a~ Ull aiio,a cau- d e h·d ro ''1 r aga·enuI O .
SJ de In cr&c (bue 10 I~ LeJiou cn 18 t,;. Sucrdili que un dio llucStl'O omi~o Pedro dLrijio a su
Frustrada lodo e~[>erllnz~ tle rontinn:lr 1'11 la carrera COI'onel llH" carta en la tUal solicitaba permiso, para
do las al'rnas, su inquieta actil'idad le impelió a buscar ir a ('nidal" o su lIuciana madre qm> ('sta!>il gral'emeutc
forluna ell el comereio, i Juulantlo al~un tlincro lo re· cnferma; I agregaba que su padre tic edad de setcnta
dujo a J1Jcrt;¡nClUS emLarl":lud05C PU J1Ino\'o. come:lzn- ¡ ocho mios, i pll\"1\lLlico, 1.10 podia alender :l ~1I pobre ! do ti ailQ de 1816, ¡nra COUSlnntinopl3. Una la rgn i espo~a; i ))I"oll1otia \'oher c.u el moment~ que la 531ud
tle~hceh a tempes!al lo arrojo a la ib!a de [laca Rin 110- (le su anCiana madre (-s,uncra rl.'stalJlcelda.
dCl' SJI\'o )" cosa nlllguna, sino un pupilre (Iue eonlCnia El coronel hizo eoulestar a Pedro I'itois que de un
SilS papeles de senicio ¡ otros, entl'e eJlosuno carl;) de momcnto a otro el I"t)imieulo podia recibir In órdl'll de
recomendacioll que cierlo judío .Ie apariencin pobnsi- enlrar ('n ca!l1Jmña, I (Iue por lo tanto no tlebia espe-
11\a le dió para un su corl"esponwl en Cou~tantinopI3, rnr l)eTmiso ni licencil!,
i de In fJUC Codani no haci3 gran caso. En llac.' 110 Pedro 11iIO:$ 110 reclamo.
le ([uedo otro re('urso para ganar el pan (Jueel deofre- I'asoron Iluince tijas i el corollel rN'ibió una se;wnda
eersc t'omo pintor de cas:JS, oficio (Jue jaUlas hahia carta . Pcdro anunciaba al rorollol Ilue su madre habiJ
practicado, pero en 1.'1 cual resul tó mae~t ro entre ros muerto con el pC511r ele liD habel' \i~to a su hijo ('erra
ignorantes in~ularc~. Vhirndo con gallcta i cebollas de ella, porque huLlera (juerido, romo huena 1 tierol!
por 'otlo regato, _ mIo nhorrar lo preciso jlarn seguir mndrr, darle ~u última bClldiciou; ¡solicitaba 1I11i.'laliajn
hasta Constolltinopla, a cup ci udad llego Illul Illcutc una lice.lcia de un me.~. dil'iendo que no Ilodi, IlCro no puede conceIba
dinjitll'l, pero Sill espe ranl3~ tle Sólrar de ella l;iran dCI·te cl ]lermi~o que sol¡citas, I)UI'/Iue mañana ~ale el
frulo,. hallo (Jlle crn un opulento romc¡'eiantc, itahono rejimieuto dc Strasbourg.
de oflJen, l"I cual movido a compasio n le facili tó los -Ah! el l" ~jill\iento sale de Stl·a~bourg? ,.i a dón-medios
do go1nal' en hrel'c u na raz(Jllnble SIlI\W de di - de d?
lIero, hUl1ediatanwn!c ab~ n don ó aquel I)D)S en que _ A Auslria . Vamos a conm'cr a '"leoa, mi 1 alienle
todo le cra e~lrJ¡'o i auu hostI l, i se dió a linja!" \'Isi- Pitois¡ vamos a batirnos con Jos Au,triacos .. : esto te
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
-------------------~------------~.
EL MOSAICO. 7
:l¡;:r3da ¿no escirrlo' A1]¡ c~lal'o~ .'JI tu lugar, mi la- A las doce de IJ nochellul) Ilrrt'('tlill ala "i('eudan'
Ilenlt'. la pUI'I' I3 del calnooJ.O de Pedro rOlló SU3n'menle so-
Pellro Pi lois no conte~t¡¡· pareria sumerjido en pro- IIre sus goZllcs. i un olh· jal ~ n \¡a!tl'rI10 de lajól'~1l guaro
rund.1s n'flexiones, El cJ/litan l., 101110 la mano, Isa· día se .. dcl:mto hasta el borde d,·1 ('alr!' dondl' dormía
('udicudolc \igor~anH.'ntl·. le dijo. rt ('Ondellado, i deS¡lUCS dI' contrmplnrle largo licm ¡IO,
-Jlul;!,! e-lasSQl'du hoí? .. tr anundo qu(' anll'S 11' ¡Jesperhí.
dcO\:ho ,ha~ tendr;¡s IJ fortuua de !latir!" con los .\ USo Pedro Pitois ¡¡hrió los ojos C5pant:Hlos, I mirando 3
tri:h'V'i, i nI) me das las gr;H'ia~ por la bu,'na nohci3; ~ll alr~dedor :
Ilero ~i plrC,'C llue ni me a:I('lut"s I -Ah! diJO él", ¿ya es la hora? . ['n fin I
-Oh! "i,micJII;lall; he oido('oll la mal'oralellcioll; -:\0, Pedro, le t'OlIle.lo el Ofie',II, no es la tI.lra,
i os doi las gracia~ Ilor la hurll,' 1I0lieia qUrmana~
A!~manb. -:'\olia? ,hermana:· ... jamas he Icnido.
r Il di:"! tleslJUes Pedro l'itob, Ihmado Traga·nudo, -¿I';Jra tu p3dre)
tlesert¡¡lu. _, a !lO t'\.i~le. !lace dos mp.'e, Iju(, murió en mi,
Trt's lllCSl'S lilas larde, Cll 1.11110 Ilue el 12" de linea ura/os,
harill su ('Il!f"da hillllf:ll ell Strn~ 1011rg, dc-,pucs de I - ~ I'al'a tu IIllldre?
hau,'r rt('ojitlo en lo, c¡¡mlIOS de \\ !lgram UU3 lJUrna ¿ I'JI'~ mi 1l1adrc? dilO Pedro. cUI a VOL sufrio r,~·
co,peha de glol'ia, Pe,lro Pilois('I';J i;.;nOlllinio~nllll'lltc penlÍnnulenl(' una alt('f;:¡cion prurull/ u . \h ('aO\a(,
oll/~ucido al rl'jimieulo por una brigada de jrudar. rada, no jll'onuncieis ese nomhre, Ilor'llIe jaml~ 10!H
Il1Hla. oido. J3rn~s lo he prolllllH:iJdo CI1 mi eornoll .,11 st'll-
I:ien pronlo se reunió el consejo de guerra, i Pcdro tirme t'OlllnOI !llo 1'01110 un iliriO; i t:~l t!~te 1II0llleul0
fUI acusado dc haber dc..erlJdo cuando el TeJimieuto me parece que ~i hahlara de ella,.,
tha a elJ('Olltrarse Irenle a fr!;ole con el enellli¡.;o, - i. I bicll ?
Aquel l'ODsejo de guerra IIrr5eIlIÓ un e~lleet[¡('u lo - Llvraria;", ; llorar uo cs prollio de un hombrl',
cstraúo.llab¡aunacusatlor'luederia: " Pedro l'itois; Llorar, l'Olltlnuó cun exaltarion. IIOI'ar "u31)(Io ll~
lOS, uno de los UJas \:¡!ie llles solllad05 del ejtl"l'ilo; tengo mas que algunas horas de ¡itla, ~cria no tenrr
\'OS, sob:e coyo ~~tho brillu la eSlrella del honor; cora~.QIl.
'¡tiC lIO hab(':5 reCluido Ilmwa ni c1stigo ni rcpren~ion - Tll crcs de0l3,iado ~c\'ero, eamarn,la; )'0 crevlr·
/ e parle de I'ucstros jt!fl's, uo haueis podido abando- ner, a nios graCIJ~, tanlO COr!llOn COOlO el 'Iu'.' 111«".
llar el Tejimiento. , en 1 Isperilsde uoa batalla, ~in /Iue sü\Plllbar¡:o lO 1I0r;¡ria ~in \'el';uellltl al hJut~r de mi
O:i Iltl~-a impelido l cllo un motilo I)Q¡IUC.SO. ":1 COIl!)i,l- llIadre.-Ciertamrntc ~ dijf) Pedro, cOjien¡}o ('Gil \I\aJO
dl$Ca COLl(]{'H ese mOlil-,), porque seri" Ilicllo.>O en tidlld la mano dc] ofid~I, IO~ ~ois un hQmhre, !'.Qi< SI. 1-
poder, si 110 JlerdOl1al'os, lo 'Iue no dcue ni fluie- dado. i Ilorarins ~in al'l'r:;ollzaros?
1
re, al m,'nos rccomcnd~ros a l:l clempncia del Empe. I -l'cm;audo en mi madre? .,110, cicrlan,enle. Ei1il
, rador ." 1 el aeusado ('ontestaba ~ "He descl'lado sin es lilll,',',1I611a , lile ;lIla I\~nlo,' I J o IDIl1~I~Il(',:I ~n," tt,~1l10'
ra/,oll,~inllloli\'o,inonJ(l:1rrPJliento;is¡tul'inl1111o, -:-' aosama . os. a:1lllil'S . ~. nvll~'s
do de \'oh'er 11 1I3ce:'10, lo hari3, IIc Illel'e('¡do la lImero dech"O'.lo todo; llIl ¡¡lma eSla Uella 1 es IJrI.'CI'-O
muerte'. coadenildmeJ " y illirron luego [O~ te~ti60S, I que .desborde, i IKlt e~lr~fl.os quc.llUedon ¡Iarecer : lo.
I unos diJeron: .. P~dro PltOIS ha desertJdo 105abe- scntlllllentos /luO me all1H,illl, CstOI scgoro de ~I'''' no
mos, pero no lo creem,,~ in i los Ol ros "Pedro !'Hois o~ hurl~r~ ls de ello~. Uldme. 11UE'~, por/lue tS cierto lo
C,I;, loco. no es al patfuulo sino al hospital a donde que der'als haec 1111 momento: cuando uno I'a a monr
debeis cm·inrlo." es lIoalelicid~rJ (Iue ha~'a ~III corazon donde .I1U'.',h
Poco faltó p3\'a que c~ta última medida fuera adoll- I t.le~bo r da.r el I,foluo; D~ e~ el.~rlo qlle)qLlerws Oln,l~ .
lada, porque 110 hilhia uno solo en el Con,;cjo que 110 e i'\o e.s eu .. r~o que noo~ relrelS dc mi . ,_
cOl}>,drrarala tl eSerClOtl d~ Pedro l'ilois.lInnmdo Tra. -): a le 01;0, Pedro .. ; El hombro IJllO 1,'. a mOI';1
ga'I'rudo, como una I\¡~ e,;.os singularidades fue ra dr no puede escllar OUll('a SIOO eOllllllSCral'lOll I ~tl\lp;¡I,J.
las posibi¡idades hu mallas, (Jllr nadie comprende, pero -SalJcd , pu(>s, lllle desde que liue ni Inundo lW fll'
que todosadmiteu. SlOemhJr¡;o, el aCUSJdo ~e mostró amado mas (Jue.:l \lila persona: a mi madre! Pero la
lan sencillo, tan Jójiro t'1l su illsisleneia liara reclamar he amado COlllO no.c ama nuuca, con 10dal3. fuerf.1 I
\lila C01ldellaeioll, fué ('011 uoa fraoqueza tan audaz la lida que hahia elllOí. Cuando era lliilO. )'0 !eía (:¡ I Ilue proclaEllo Sil crimen, repitiendo sicfT.pre (lile 110 sus oJos como eUa le!a CII los mios; adi¡illaha sus Jl~I1-
~e arrepeLllia, i ,u firml'/a scas.cmejó lanto a uua bra· samientos i e[la (,OlHX'i31os mios; en una ¡wlahra. vaI'ala,
(lile uo hubo medio liara htlcer uso de la de- la mi corazoll ella ¡;;rn yo, Iltlra Sil eora/.on \'0 era ella
mellciu. La pena de muerle fué dccrettlda , Jamns he tcnido aUl:1ote 11I qur)'ida; Il.i Illadre rr:!I:)-
,cu,audo .le leyeroll_la scntcnl'Ía Pedro I'ilois no JlCS' 10 pilfa mI. A~i pue", t:uando me lIam.aron al ejército, I
tanco . Le lllstaron I llamente para que apel3 ra i se ellando lile dijeron que era nc('~~nTlo M'(lararm( ,t,_ denegó a hacerlo, ' ella, tUl'e una l'iUle:lIil drse~pcT1l\'io:J. , deelaré q.
Como todos adil'inaball (lile en el fondo de este aun cuando cllllllcaran la I"iolcnria, uo me Sl'paralÍ.;. I
asunto h31;Ia tl l~u ll E'SlrarlO m;~lerio" decidieron sus· I ~' i \"o del lado d.e mi lllad~e. Pero ~JJa tlue l'l"a. una sant,' •
peud~l' la E'Jecuclon de Pedro l'1I01S. El condenado fué I I'alerosa mUjcr, ('tlUllao lod~s 11l1~ re¡.,oluc mes t:on
coLldueido nuelamente ;) la pris¡oo mili t,1 r , i alli le lIoa palabra :" Pedto, es pre"l'im parllr, Ull' dijtl, 1-"
anullciaron que por un flllor I'sllCcial se le concediall ¡ lO quiero," Yo mc arrodll1~ i le dije: .. madr~, p.arll./
72 horas para presenlar Sil ullClacioll i él se a lzo de hOIll' re" ... _" Pedro, col,tinuó, lu ha~ sido bucll l1ljo, 1 l. bros, i !lO contesto, ,. por ello dol gr aei a~ a Dios; pero ILlS dl'l)cres de IliJo
Digitalizado por la Biblioteca Luis Ángel Arango del Banco de la República, Colombia.
¡-------------------
8 n MIl.JUeJ.
" no son los tmito~ I[ur un hombre [it,tlC (IU ~ IIrllar.
•• TOllo !'iU(ladallose d(be a su p'll t'í;l; ella le 1I~lna
•. olM:'lJ.>re! \'~~:I ,",'rsoldado d~~!lc ('st!' 1Il0llwI110 tu
•. \ ida no te prrtl'I1CCC, !wrlcnece :l la IJatria. Si ~l h inlc,.
n'St.'sreclarnall Iu ~al1::;re. 110 laecouomiccs. ~i c, la
"lohllllad de nios que Iú I1lUt'r,JS il!tte~ I]ur yo, le
"llorare Clln 10da. las lagrimasde mi co1'awn, p ~rl1
"me diré a 1111 IIllSl11a; E;lme lo hall1a ¡la(Io, cllI\{' lo
"quita, (Iue ~u S,LIIIO nombre se~ hl.'llllllo. l';l1'I('. plII',.
"hijo 11110. i ~i me ama", ('Ul11\IIC t'Ol1 tu deber." Oh'
I1UUl'a he 011 ¡dad,) I:h p¡¡lahras ( e allUtlla ~.1nla. "Cumple
1'011 Iu t.Id¡er,·' h;lbia dicho ('II~ t'l dehrrdcl ~ol·
ciado l'~ obl'de('{'r ~iem p l"e i donde (lllil'ra, i doudt! Ilu ie-
1'a i Slcmpre he ()hl.~dccid.). El soldallo dehe lllJl'l'h3r
l'il'm pre en 1¡1It':1 1'et'ta, h;idJ ;1(1I'l;Intl', al Iral'l'/. del
1 11'1i~'["O, ~in I n('ilari ~in rdle\iOlll l'; i ~il'lnp re he mal'I"
IIJ¡lo !wria a(\"':ll1t(',:1 It";JI~l '_'I IJ 'lkro. ~iu \Jdlar
1 11 rrO"\ioI1Jr, J,:I~!JIIÚ me Idall ¡11';lU/.JII,lo a,¡ t'n
Il!l'(lio (le las I,~IJ~. 11"I'ian' "11,' 11,,11:\ \3I1enll" i
1111!oil"rJIl Irni,ln 1I1~S ralO!! NI ,le 'ir .. III lhi un hijI}
'111\' nlt1) Iln1:"l11l ;1 ~u IlIal\n'.·'
['1\ dia 111;';0 IIlta {'arl3 por h ('ual supr 'Itle esl:tha
1.' 'látlla 11li I'oht·" i Ijllt'1'it!;¡ lIudrl' i '1¡J1,,~ ir a Il'rla,
.:l w !t, tllJa It:' 'ul'Í" uo 1Il~ b ('('11<",,111'1"011. Rt':'onlt,
l. lIil;m~s Il.llal:rM' ~i 111,' a:l1;¡~, t Ul11i,lc nn In dI"
r ~11l \"C_i::m·. I'wos dia~ U"'1"1l5 SUI)C Ijur \[")l1ia
1I1;hrh1, i ('1110111-.' . pi"Hli tljulI'itt .\ ~1I;lIrluÍl'r I'rl'
Ehl, ;11)"~ar de tOlln, qUI,e 101,,'1';1 mi jI~¡" [)(' (IOllJt~
me \ ,'ni;\ ese dl.''il'n 1¡1I1 IÍIO. 1~1l ill1]H't UO¡,O, d;' 1 uh 1'1'
a \f"f 1", lu:.:arl'.' duad.' l\1i m:Hlr.< ar,lIJJIJa de I\IOW;"
, i a tlr"iro~lo i l'Ul'~I'1 r¡u,' IIH t,'uds una 1l1.1'ln', i
,¡ur I~ ¡.111:1i~, i 111, ,,.11 .. n, aU)~, \ .' 1ll<'t'vllIl,r"lJih're,
\os,]tro$. 1'1i"'1110~ ,¡, 1 '¡"nJII, ~nIIl'JS homhrc~ , ·-,udll
.. , i (·:·'·llub~. UI) 1, n,'lolO~ ui la iU'~ru<-,.·iol1 ni 1,
c', 'ud:1 qut' l',' ad'luÍI'(l'11 en l." ('ill.1.I!Jt.~. p~ro 11'111"
1
11[<1. I1UI',tra~ !TI','nd'h. (jur 1;IS jen1., de Ins ciudad,"
11;1111.111 IlU, "Ir;., ~ul,:¡'~1i"ioI1C'; ,: f)ul' i111¡ Ol'tn t'I 110111'
llr ~ Sup"rt:ci\lll"S o n"r(lI~i:I', 1;1' ¡";le,lI!h: i mui
h Ilul 'pria ;u¡ud 'l1j" I'Utlil'rJ arrJ11t'an;¡"la, dd alma. ¡1'.1a de ]ps crl'rl1ri~~ a 'Iue d.II1¡',S 11l:¡;; illlpOrl;l1lda,
( j a ¡urlla (]ut' '[fiIJII)\' a la prilllPra flor (IUC .lpart"·c
~'I!J: .. , la ti"ITa ,le ull;111l11lha, ulla \irlll,llal (111r a,¡ud
(Il(() j¡¡ NIJO \1u,'lIt' e~t:lr se~(1ro d.' 110 oh'idaf I1Ulwa a
Ir, muerlo.';, i di' 1'0 ~,'1" ollid~do la,r ('lIos. Cret'lH'iu
Ilú'll cara i IJi,' 1I t'l.cautadora! COln ,'l1n la 1l1\1l'rll' no
liN1P .\"a !la,Ia IjIU' t'sp;l1Jtr. 1'()l"I]Ut' la muerle ,iUl,1 el·
lidu 110 (" ma~ Ilu(' UI! dult'l' ~u úo, 1\0 b l1\a;;. qw' ti
dl""al1~O d¡''' llIII'S d(' I~r;as f,Jti~h,
1 ti Ijuise n'l' na,'!'r i ("oJer ~s,' !.I'im~fa 110r .,.1'.11"tl .. !
j)t'Splll'~ úe dil'/. tlias lit' I1l1a mardw Inrga 1 I,cun,\ !lh'¡;Ué a la Iumha dr mi madre, 1,;,\ tierra pJrteia :11111
I fr .. "ralll"nIC r rlnfll'illa. '\il1;;l1l1;'1 11,,1' habia !latulo.
\I:U<.l[",I<'. l'a,:lr('111 ~l'is ~rtll~l1a~, i [II~;':" "k", pr;IIl<"r(',
r;'I'os lIe un ht'lh~imo lIía, ,,¡ n!':¡~r ulla florc,'iL1 de
(,(!'Inr M.ul IUI"l]ui. Era ulta ,! ,-¡ nono,; Elue ('11 In~
('i'ulad"s lIam:1n mio, nll" i ",!, no,nlr05 I all\amns
:l(·u1.'rdate!le 1111. \ 1 t,,,j~rla ~.J",.,m(j 1;lgrimas de f('li·
cid':hl, port\uc mI' I1M('tió (]U(' t'~" lIorel'lla (' ra el :llIllO
¡JI' mi 1I1a1 re !'JU1' hallia sl'ntitlo mi Ilfcsencia, i (¡ue
IJajo ~5-.1 forllla \'oll ill aofl'ec1.'r:ieme.
:\1Ida meuelcnia ra en el pa;" porque mi padre 110
hahi" lardado en St';.;uir a mi m ~drc a la tumba; i
Iuc¡;o, \"0 habia ('oJido ya mi Ilor lan prC<'iosa, é (/ IU;
Ulas t¡urt"ia'! 'I1e acorde tle los eOllsrjos malerna es,
,. Cumple eou tu deber :" BUS\U¡' a losjendo l'1u lIS, i
les dije; "roi desCl'tor, arrc~lo( 1111"."
.\hot·a, \oi a morir; i si len~o ('11 \·os UD amigo.
t1OlJl0 lile lo hahrís a5\'!.!nr.lúo. moriré ~¡n pesa r, I'or·
1]11e me hareis el I111il110 fUI u'io que aguardo de lOS.
I ,la l10r que ido:l rojer sobre un3 lumoa, 1"00 1~ligt'o
(le mi \i!la, hl<1 en e~te relirar io Illle l eis susJlendido
~ohrt' mi roril/.OIl, J'l'ome tellm e I ciar para (llIe uo lo
~"I)Jt'erl de lit ; t'~ el lazo (¡tle 1IIl' uno a mI madre, I
" l"fc)'ó'ra 'Iue \lUl lina ser fOlo, oh! , . mor iria ~ ill
\ a!tlr. I) ~ridml', (. lile promet('b hacer lo Ilue os pido:
SI. te lo Ilromrto.
-Oh! dadme 1 ues lra lIIano rDra (llIe Imeda eom·
11rimirla ~(lhre mi cora1.O I1 . Oh. l OS lall ])11('1)0 Il3ra
mi, yu os 31111); i ~ i Dios. (lor \lU eferto de ~ u ol11ui]1o,
lenei;! me ,Iil'rn s\'¡:;ullúa n'!. I:l vilb, 111l~rri;¡ ('Oll'~·
sraro~la .
J.os do~ ;uui;':l"; Fe ~cpararnll .
,\ 1 d;tI ~i;.:uil'I1(¡· ¡'uan,l!) h~hi~ll ¡;P!!'d1 \",1 al In Ir
d('~i:mad() Ilaról la ejetudOIl, l'ULI),lo y;, 1:1 fal,.) '¡'/II(
·nda halli:1 si,lo h,-ida, !'l)~ ~Iilm; '<'onron [>I! I;¡~ ¡il;ls : ., 1'.1 LIlIP~'( ¡tllUI" ,
es el l'lrllleradlfr! i Vil'll d Lmp¡'fóHlor!
I l'J ¡'\"11 d,'('lo edil) pit'· a ti,'rra, i luo''! un ill! t"'lfjl~ (~tupo!".
-P~dro, ,'oLltillUÚ ('1 1.Uljll'r.ldnr. aClIllrl¡¡h' de 'u.
pal~bras de e,ln nodw Ilh.h h' ti, una sp,u1LJl,'ha, d,' n,,~al' b I'[l('<,rru,
I (UtÓ 1111.1 11' rli! dl' l.llor ~u[¡i,lo
(Ju~ UU I\I'¡ en ~u ,liJch'IIl;1 ('0101"0.
-''''- 'l!JJUJ:f.<) ,;.l 'j'..:I'i'lJl.".
fm:/i/r-ri1n (i, .-;fI/O .
Tú a lillknalti1¡'('s Il.ll" ¡jt) (Iuirr 1('lanlan,
])¡osa ('ullnlid ... s i {'11 ill1!-ll" POII'IIIt',
\ ('JI i mi fl'(,l\te s('n'IHlUdo, alt~a
Dura lOl.ohla.
\I\te~d('jabas n mi \('" d .iurt:a
I{l'jlOll que alegre I.'JI! d P.ldl·,' habll.l'\,
Tus palomitas por 11l~ ail'l's IlIlrus
.\hll'alldu.
mlas tu ('[lITO ('Oll afill1 tratan,
Tú eOll sourisas celestiales luego
Cuúl dll mi ruego r('lIUl'da~ furse
Trhle la causa,
Cun les remedios a mi mal pidiese:
Cu.lll t'IC lazo, Iwrsun,j\(l accnto-
" Quien tu COIll!.'ll tO, preguntahas Hem a,
Sa fo, le 1"Oha?"
.. Te huye? \lait111a H'!!'lir,t tus huellas:
.. nones ;·crha/.:t ~ I. o~ tlal";i mas gratos,
" 1 h1S mamblos ~gu¡l,;i obcdiente
" l el"lInor" do ."
\ Cl\ eomo e n to n ce~, eompasha di os~,
\ eu pt'rsulosa, i mi I.\olor cons uela ;
1)t¡ cuanto !lllhclu con !lr,1Il el alma ,
])josn i :l mi!!.a !
- ;'¡L A. C.
IM?RENH CONST1TUCIO"Al
Carrer3 de Oeeidenle, calle l.· ll\lmcrO 1:-\.
POR PONTON 1 (l¡\q, RERA.
Citación recomendada (normas APA)
"El Mosaico: periódico de la juventud, destinado exclusivamente a la literatura - Año I N. 14", -:Bogotá: Imprenta El Mosaico, 1871. Consultado en línea en la Biblioteca Digital de Bogotá (https://www.bibliotecadigitaldebogota.gov.co/resources/2093652/), el día 2025-08-02.